Lời tác giả: Các bạn thân mến! Tôi cũng là một con mọt sách, tôi mê nhất là sách Lịch sử và sách nghi lễ Việt Nam. Từ lâu tôi đã nghiền ngẫm trên sách vở, qua truyền thuyết mỗi khi có dịp. Hơn hai mươi năm tôi đã làm chủ lễ, thực hiện việc thành lễ cưới gả theo phong cách “người Kinh” ở nhiều tỉnh thành phía nam.
Tôi thấy việc cưới gả cũng theo tục khá giả mỗi địa phương có khác nhau, vô cùng phong phú. Hôm nay tôi có dịp đúc kết lái sự hiểu biết và nghi lại chưng trình nghi lễ hôn nhân mà tôi đã áp dụng với ba lễ đó là:
+ Lễ Nói: (sơ khởi đăng khoa)
+ Lễ Hỏi: (Đại đăng khoa)
+ Lễ cưới: (tiểu đăng khoa)
Mong các bạn tùy nơi mà thêm bớt phần chi tiết của nghi lễ hoặc bớt đi từng phần nghi lễ cho ngắn gọn để làm sao cuộc lễ được mỹ mãn, tốt đẹp mà vẵn giữ được nghi thức cổ truyền của ta và phù hợp nếp sống hiện nay.
1 Lễ Nói (sơ khởi đăng khoa)
+ Lễ Vật
– Khai nghi lễ (hộp trầu- hai cái chung- nhạo rượu)
– Cặp trà – Cặp rượu – Thực phẩm (nếu có)
+ Số người
– Chú rể – Cha mẹ – Cô bác – Chủ lễ
+ Chương trình
– Khai mạc
– Giới thiệu
– Nội dung lễ nói
– Cô dâu diện kiến
TẠM DỪNG TRÀ NƯỚC
– Nhà trai dự kiến
– Nhà gái tiễn đưa
HÀNH LỄ
– Khai mạc:
Trước tiên tiếng nói chân thành và lòng nhiệt tình cao cả, tôi xin khai mạc “lễ nói” hôm nay.
– giới thiệu:
Quý quyến bên trai kính chào quý quyến nhà gái.
– Nội dung:
Chú rể nói mục đích ý nghĩa “lễ nói”
Nguyện vọng tình yêu của đôi trẻ
– Cô dâu diện kiến
Xin nhà gái cho phép cháu “Dâu” diện kiến nơi bàn nghi lễ chào hỏi hai họ.
TẠM DỪNG TRÀ NƯỚC
– Dự kiến
Bên trai cám ơn sự đón tiếp nồng hậu của nhà gái nhắc lạ những ý định hai bên thực hiện.
– Tiễn đưa
Nhà gái chúc nhà trai trở về nguyên quán bình an
2 Lễ hỏi (Đại đăng khoa)
khai nghi lễ (nhạo rượu- hai cái chung- hộp trầu)
+ Phẩm vật:
a/ Bốn mâm quả:
– Quả bánh
– Quả trái cây
– Quả trà rượu
– Quả lòng thịt
b/ Sáu quả
– Quả bánh – Quả trái cây – Quả trà rượu – Quả lòng thịt – Quả trầu cau – Quả đôi đèn (nếu có)
c/ Tài vật
– Đôi bông “đính hôn”
– Tiền thông dụng
– Tiền may áo cưới
+ Chương trình
Lễ trình giờ
– Trí phẩm vật, tài vật
– Khai mạc
– Khiêm nhường
– Giới thiệu
– Trình bày phẩm vật, tài vật
– Đeo bông đính hôn
– Gia tiên
– Bái xá
– Bái họ
– Ông cô
– Phụ mẫu
– Trao tiền thông dụng
– Tạ đại diện
TAM DỪNG TRÀ NƯỚC
Lễ khai hộp trầu
– Lui đèn (nếu có lên đèn)
– Ký “rể”
– Dự kiến
– Hồi tạ
– Tiễn đưa
HÀNH LỄ
Chủ lễ dặn dò đoàn nhà trai trước khi xuất phát, đến nhà gái xếp hành trước cổng “Đính Hôn”, chủ lễ và rể phụ (bưng khai nghi lễ) vào nhà gái để trình lễ.
– Lễ trình giờ:
Kính thưa quý quyến! Họ nhà trai đã đến xin trình lễ nhập gia. (hai chủ lễ ra cổng đón họ nhà trai vào)
– lễ trí phẩm vật tài:
Trình quý tộc, chúng tôi xin phép đặt phẩm vật, tài vật xuống bàn (nếu đã để rồi thì có lời cám ơn)
– Lễ khai mạc:
Thưa hội đồng lưỡng tộc kính mến! chúng tôi long trọng khai mạc lễ “Đính hôn” (đại tân khoa) hôm nay.
– Lễ Khiêng Nhừng:
Sách có chữ: Đáo xứ tùy dân, nhập giang tùy khúc, nhânpj gia tùy tục, mong cô bác thứ tha cho những thiếu sót, chúng tôi thành thật biết ơn.
– lễ giới thiệu:
Trân trọng giới thiệu thành phần bên trai tham dự lễ “đính hôn” hôm nay, nam nữ phụ lão có… người kính chào quý quyến nhà gái.
– Lễ trình bày phẩm vật, tài vật:
a/ Phẩm vật:
(Nói rõ những mâm quả)
b/ Tài vật:
(nói rõ nữ trang, tiền)
– Lễ đeo bông “Đính hôn”
Xin chủ hôn bên gái cho phép cháu “B” ra bàn nghi lễ để nhận quà: Đây là đôi bông tai hoa mỹ của người con gái cháu “B” là người hãnh diện được cháu “A” đeo cho mình.
– Lễ gia tiên:
(Dâng hộp trầu cúng lên bàn thờ) chủ hôn hoặc chủ lễ nhà gái van vái, cô dâu chú rể sá bốn sá (nếu có lên đèn thì phải lạy).
– Lễ bái xá:
Kính thưa viên quan quý chức, sách có chữ: “ăn quả nhớ kể trồng cây”… Hôm nay chủ hôn đôi bên làm lễ “đính hôn” hia con kính mời quý vị uống rượu ăn trầu tỏ lòng minh chứng.
– Lễ bái họ
Giờ đây hai họ giao hòa, mời ông bà cô bác uống chung rượu thảo mùng hai cháu có đôi có bạn.
– Lễ ông cô:
Mấy ngày qua bà con đến giúp đỡ nên lễ “đính hôn” của hai cháu thêm long trọng, kính mời uống rượu ăn trầu cho hai cháu bái tạ đáp ơn.
– Lễ phụ mẫu:
Kính thưa quý “suôi” “bạn ngọc nghĩa vàng”, xin chủ hôn đôi bên chứng nhận cho “nghĩa tế và nghĩa tuất” từ hôm nay được gọi cha mẹ đôi bên tiếng chung là “Ba và Má”
– Lễ trao tiền thông dụng:
Kính mời chủ hôn bên trai chao cho chủ hôn nhà gái tùy nghi sử dụng.
– Lễ tạ đại diện:
Hai vị chủ lễ đã lấy “Trí- Đức- Tài” xây dựng tương lai cho hai cháu. Kính mời cạn chung rượu thảo cho hai cháu tạ ơn.
TẠM DỪNG TRÀ NƯỚC
– Lễ khai hộp trầu:
( dời hộp trầu cúng ra bàn nghi lễ) Mời cô dâu chú rể xếp trầu ra đĩa, trình đôi bên lưởng tánh, đây là trầu khai trầu hộp, trầu lợp khăn hồng, mời cô bác ăn miếng trầu cau để mùng hai cháu trăm năm hạnh phúc.
– Lễ lui đèn: (nếu có lên đèn)
Chủ hôn hoặc chủ lễ lấy đôi đèn xuống rồi chụm lại cho tắt (không thổi)
Lễ ký “rể”: Kính thưa quý tình “suôi nghĩa” chủ hôn nhà trai xin chủ hôn bên gái từ nay cho con “rể” được tới lui thăm viếng “nhạc phụ và nhạc mẫu”
– Lễ dự kiến:
Cuộc lễ “đại tân khoa” thành công mỹ mãn, trước khi gia về kính chúc nhà gái an khang thịnh vượng.
– Lễ hồi tạ:
Nhà gái dâng lễ vật làm lễ gia tiên, nhà gái kiếng lại một phần lấy thảo.
– Lễ tiễn đưa
Lễ “Đại tân khoa” kết quả viên mãn, kính thưa quý quyến bên trai đi đến nơi về đến chốn, thượng lộ bình an vạn sự như ý
3 Lễ cưới (tiểu đăng khoa)
Khai nghi lễ: (nhạo rượu- hai cái chung- hộp trầu)
PHẨM VẬT
a/ Bốn quả
– Quả bánh – Quả trái cây – Quả trà rượu – Quả áo dài
b/ Sáu quả:
– Quả bánh – Quả trái cây – Quả trà rượu – Quả áo cưới – Quả trầu cau – Quả đôi đèn (nếu có)
TÀI VẬT
– Bó hoa cưới
– Đôi nhẫn (và nữ trang)
– Tiền thông dụng
CHƯƠNG TRÌNH
+ Lễ trình giờ
– Trí phẩm vật, tài vật
– Khai mạc
– Khiêm nhường
– Giới thiệu
– Trình bày phẩm vật, tài vật
– Trang điểm cô dâu
– Gia tiên
– Bái xã
– Bái họ
– Ông cô
– Trao tiền thông dụng
– Tạ đại diện
TẠM DỪNG TRÀ NƯỚC
+ Lễ khai hộp trầu
– Lui đèn (nếu có lên đèn)
– Thỉnh thê
– Thỉnh họ
HÀNH LỄ
Chủ lễ dặn dò đoàn nhà trai trước khi xuất phát đến nhà gái xếp hàng trước cổng “Vu Quy” 10m. chủ lễ và rể phụ (bưng khai nghi lễ) vào nhà gái để trình lễ.
– Lễ trình giờ:
Kính thưa quý quyến, họ nhà trai đã đến xin trình lễ nhập gia (hai chủ lễ ra cổng rước họ nhà trai vào)
– Lễ trí phẩm vật tài vật:
Trình quý tộc, chúng tôi xin phép để phẩm vật, tài vật xuống bàn (nếu đã để rồi thì có lời cám ơn)
– Lễ khai mạc:
Thưa hội đồng lưỡng tộc kính mến! Tôi xin long trọng khai mạc lễ “Nghinh hôn” hôm nay.
– Lễ khiêng nhường
Thưa quý vị! Nghi lễ “cưới gả” tùy tục khá giả, vô cùng phong phú, tôi biết bao nhiêu nói bấy nhiêu, mong cuộc lễ hôm nay kết quả viên mãn, thành thật cảm ơn.
– Lễ giới thiệu:
Trân trọng giới thiệu! đoàn nhà trai có mặt hôm nay nữ phụ lão gồm…. người, kính chào quý vị.
– Lễ trình bày phẩm vật, tài vật:
a/ Phẩm vật:
(Nói rõ những mâm quả)
b/ Tài vật:
(Nói rõ số nữ trang)
– Tiền thông dụng
– Bó hoa cưới
– Lễ trang điểm:
Mời chú rể trao quả áo cưới vào trong để cô dâu thay đôi xiêm ý. Tiếp theo mời dâu rể đến bàn nghi lễ, cô dâu chú rể trao nhẫn cưới cho nhau, (và những nữ trang)
– Lễ gia tiên:
(Dâng hộp trầu cúng lên bàn thờ) mời chủ hôn đôi bên và hai cháu làm lễ, chủ hôn hoặc chủ lễ van vái, cô dâu chú rể sá bốn sá (nếu có lên đèn thì phải lạy)
– Lễ bái xá:
Kính thưa viên quan quý chức các cấp sở tại, mời quý vị uống rượu ăn trầu vi trứng cho lễ thành song của hai cháu có đôi bạn.
– Lê bái họ:
Hôm nay hai họ giao hoa, đậm đà tình nghĩa, mời quý vị uống rượu ăn trầu mừng cho hai cháu.
– Lễ ông cố:
Kính mời ông bà nội ngoại, chú bác cô dì của cháu “A” tặng quà và chúc mừng hôn lễ.
– Lễ trao tiền thông dụng:
Mời chủ hôn bê trai trao cho chủ hôn bên gái tùy nghi sử dụng.
– Lễ tạ đại diện
Cám ơn chủ lễ hai bên với lòng quảng đại lấy “Trí- Đức- tài” xay dụng tương lai cho hai cháu. Xin mời hai chum rượu thảo, hai cháu đáp tại ơn sâu.
TẠM DỪNG TRÀ NƯỚC
– Lễ khai hộp trầu:
(trao hộp trầu cúng ra bàn nghi lễ) mời hai cháu “Dâu rể” xếp trầu ra đĩa. Xin giới thiệu, đây là trầu duyên cau nợ, trầu vợ cau chồng, mời quý vị ăn miếng trầu để mừng cho hai cháu nên duyên cầm sắc.
– Lễ lui đèn: (nếu có lên đèn)
Mời chủ hôn đôi bên và hai cháu tiến vào bàn thờ, chue kễ nhà gái van vái, lấy đôi đèn xuống rồi chụp lại cho tắt (không thổi)
– Lễ thỉnh thê:
Thưa hội đồng lương tộc kính mến, để kịp giờ “hoàng đạo” bên nhà trai, chúng tôi xin ra lễ “thỉnh thể” (rước dâu).
– Lễ thỉnh họ;
Đồng thời chúng tôi ra lễ thỉnh họ, kính mời quý quyến nhà gái cùng bêntrai dước dây đưa dâu lên đường vui tươi hạnh phúc. Kính mời ra xe./.
LỄ GIA TIÊN NHÀ TRAI
Khi đoàn đón dâu rước dâu về đến nhà trai, thực hiện lễ gia tiên như sau:
– lễ trí quả bánh “tống hôn” (nếu có) Hôm nay đưa con gái về bên nhà chồng, bên gái xin dâng quả bánh ra lễ “gia tiên” bên nhà trai.
– Lễ gia tiên:
Chủ hôn van vái: cửu huyền thất tổ nội ngoại tiên tề hưởng hương- đăng hoa quả bánh, trái, rượu, trà gia hộ hai cháu bền duyên tơ tóc.
– Lễ ông cố: Kính mời thân tộc cháu “Rể” đến bàn nghi lễ, tặng quà và mừng hai cháu.
TẠM DỪNG TRÀ NƯỚC
– Lễ gởi gấm:
Chủ hôn nhà gái có lời gởi gấm, dù sao cháu “B” cũng còn nhỏ dại, công- dung – ngôn – hạnh thưa thớt vạn dề tư bề thiếu sót, nhờ chủ hôn bên nhà trai yêu thương giúp đỡ, dạy dỗ cho cháu “B” lam tròn trách nhiệm dâu con.
– Lễ dự kiến:
Cám ơn quý quyến bên trai tiếp đón nồng hậu. Đến giờ tạm biệt chia tay, kính chúc bổn tộc nhà trai muôn điều vạn hạnh.
– Lễ hồi tạ:
Nhà gái đã dâng quả bánh “tống hôn” (nếu có) bên trai kiếng lại một phần gọi là giảng quả.
– Lễ tiễn đưa:
Kính thưa quý quyến, nhà gái ra lễ dự kiến – bên trai ra lễ tiểu đưa, hai chung rượu tình thương thật là lưu luyến. Kính chúc quý tộc nhà gái trở về nguyên quán thượng lộ bình an, vạn sự như ý.
>> Xem thêm hình ảnh mâm quả cưới hỏi
Nguồn: Quý Hoa
